*Του Σταύρου Γιάγκου
Υπάρχουν τελικά δημοσιογραφικά όρια; Και αν υπάρχουν τελικά, ποια είναι; Μπορεί κάποιος να τα ορίσει; Πότε μπορεί ένας δημοσιογράφος να ξεφύγει;
Πολλά τα ερωτηματικά γύρω από την “ελευθερία” και τα όρια ενός δημοσιογράφου.
Όπως και σε κάθε γωνιά του πλανήτη έτσι και στον δημοσιογραφικό κόσμο ισχύει το ρητό του Άγγλου φιλόσοφου, Στιούαρτ Τζόν Μίλλ, ο οποίος είχε αναφέρει παλιότερα “ Η ελευθερία ενός ατόμου πρέπει να φτάνει ως το σημείο που δεν παραβιάζει την ελευθερία των άλλων.”
Κανένας, είτε αυτός ονομάζεται πολιτικός, είτε πρόεδρος, είτε ακόμα και όργανο του νόμου δεν μπορεί να ξεφεύγει από τα όρια, είναι στην φύση μας άλλωστε ως άνθρωποι να ζούμε κάτω από αυτά.
Η δημοσιογραφία αντιμετωπίζοντας πολλά δεινά έχει καταφέρει στο πέρασμα του χρόνου να εξασφαλίσει την ελευθερία του λόγου, έτσι ώστε ο κάθε συντάκτης, ερευνητής ή απλός ρεπόρτερ να μπορεί να θίξει, να σχολιάσει και να αναλύσει ένα θέμα μείζονος σημασία για το καλό της ανθρωπότητας.
Υπάρχει αλήθεια η ελευθερία στον λόγο και γενικότερα η ελευθερία στην έκφραση, και αν υπάρχει, ποτέ ξεπερνάει τα όρια;
Γενικότερα η δημοσιογραφία περνάει μια δύσκολη κατάσταση λόγο της ραγδαίας ανάπτυξης του διαδικτύου, πολλοί δημοσιογράφοι πέφτουν στην παγίδα της ταχύτητας για χάρη των clicks έτσι έφτασαν στο σημείο να θεωρούνται ακόμη και αναξιόπιστοι.
Λανθασμένα η μη, η δημοσιογραφία χάνει την ελευθερία της έκφρασης από την στιγμή που χρηματοδοτείτε από ιδιώτες επιχειρηματίες, πολλές φορές και από το κράτος. Έτσι ταπεινή μου άποψη ότι δεν υπάρχει ελευθερία στην έκφραση, γεγονός λυπηρό όμως η πραγματικότητα.
Υπάρχουν όμως και οι περιπτώσεις που οι δημοσιογράφοι έχουν ελευθερία στην έκφραση στον λόγο, στην έκφραση και στην μετάδοση των γεγονότων. Όχι τόσο στην Κύπρο αλλά γενικότερα σε διεθνές επίπεδο ξεφεύγουν πολλοί δημοσιογράφοι από τα όρια που τους δίνει αυτή η ελευθερία τους.
Στον πρώτο παράγοντα που καταφέρνει ένας δημοσιογράφος να ξεφύγει από τα όρια είναι στην παραπλάνηση και στο πώς θα μεταδώσει το γεγονός. Δυστυχώς πολλοί συντάκτες για χάρη της ακροαματικότητας, της τηλεθέασης και των clicks, πολλές φορές παραπλανούν με εντυπωσιακούς τίτλους, αχρείαστες εκφράσεις και λέξεις ακόμη και με ψευδείς ειδήσεις.
Επίσης στην προσπάθεια να εμπλουτίσουν το ρεπορτάζ με εικόνες, βίντεο και τις “καρέ καρέ” στιγμές ή και με αποκλειστικά πλάνα, οι δημοσιογράφοι ξεφεύγουν από τα όρια της ελευθερίας τους αλλά το χειρότερο εισβάλουν στα όρια των ελευθεριών των άλλων.
Πολλές φορές ο ζήλος για ενημέρωση, για την είδηση, για να βρίσκονται εκεί πρώτοι και καλύτεροι οδηγεί τους συντάκτες σε τραγικά λάθη και συνάμα να βγαίνουν εκτός όριων, με αποτέλεσμα όχι μόνο να χαρακτηρίζεται η δική τους δουλεία αλλά όλος ο δημοσιογραφικός κόσμος.
Υπάρχουν όμως οι στιγμές που ο δημοσιογράφος καλείται και πρέπει να ξεφύγει από τα όρια, αν αυτό βέβαια θα βοηθήσει την κοινωνία.
Είναι πολύ δύσκολο όταν έχεις ελευθερία στην έκφραση να κρατηθεί στα όρια που σου επιτρέπει η δικιά σου ελευθερία, όμως ποιος είπε πως η δημοσιογραφία είναι κάτι εύκολο;
Ο κόσμος δεν χρειάζεται συντάκτες που λυσσάνε για να βγάλουν πρώτοι μια είδηση και να καυχώνται για την δουλειά τους, αλλά ανθρώπους που παλεύουν για το καλό αυτού του κόσμου.
Υπάρχουν ναι οι στιγμές που η έκφραση των δημοσιογράφων μπορεί να χαρακτηριστεί ως ελεύθερη, όμως θα υπάρχει πραγματική ελευθερία της έκφρασης όταν η δημοσιογραφία σταματήσει να χρηματοδοτείτε από ιδιώτες επιχειρηματίες.
Είναι υποχρεωμένος ο δημοσιογράφος λοιπόν να γνωρίζει τους κανόνες δημοσιογραφικής δεοντολογίας, να τους ακολουθεί πιστά για να μην ξεφεύγει από τα όρια.
